Szczepienia ochronne noworodków stanowią bezsprzecznie najskuteczniejszą metodę zapobiegania chorobom zakaźnym.
Szczepionki są preparatami poddawanymi wieloletnim badaniom laboratoryjnym, w ich składzie znaleźć można pozbawione zjadliwości – żywe lub zabite – bakterie, wirusy lub ich wyselekcjonowane fragmenty mające na celu pobudzić nasz układ odpornościowy do reakcji i odpowiedzi na bodziec chorobotwórczy. szczepienie ochronne przebiega jak mała infekcja, dając odporność organizmu na drobnoustrój.
Wprowadzenie obowiązkowych szczepień ochronnych noworodków zarówno w Polsce jak i na świecie poważnie wpłynęło na ograniczenie rozprzestrzeniania się chorób zakaźnych. Podawanie szczepionek skutecznie zmniejszyło ryzyko zachorowań na jednostki chorobowe zagrażające życiu i zdrowiu ludzi, a w niektórych przypadkach całkowicie zlikwidowało zagrożenie zachorowaniem.
Szczepienia noworodków – kontrowersje
Obecnie można się spotkać z wieloma kontrowersjami i negatywnymi opiniami związanymi z masowym szczepieniem dzieci. Doniesienia o ataku na zdrowie i życie, przeprowadzaniu eksperymentów, szkodliwości szczepionek i zmowom producenckim budzą wiele ciekawości i prowokują do dłuższych przemyśleń nad naszym zdrowiem. Większość tych opinii pochodzi od osób niezwiązanych z medycyną, nie ma wyników badań populacyjnych na temat szkodliwości szczepień. Istniejące doniesienia są oparte na epizodycznych sytuacjach o niewielkim znaczeniu klinicznym.
Szczepienie dzieci w Polsce zostało wprowadzone w połowie XX wieku. Pierwszą – stosowaną do dnia dzisiejszego – szczepionką była szczepionka przeciwko gruźlicy – chorobie zakaźnej, obejmującej swym zasięgiem nie tylko płuca, ale też inne narządy doprowadzając do ich wyniszczenia i śmierci. Zachorowalność na gruźlicę została przez lata znacznie ograniczona – w dużej mierze dzięki polepszeniu warunków życia i poprawie odżywiania, jak też wpływowi szczepień na ograniczenie rozprzestrzeniania ognisk zakaźnych. Mimo to nie jest ona uznana za chorobę wygasłą, nadal jej profilaktyka obejmuje obowiązkiem szczepiennym wszystkie urodzone w Polsce noworodki.
Szczepienie przeciw gruźlicy (BCG) -wykonywane jest u wszystkich zdrowych noworodków urodzonych o czasie. Dzieci urodzone przed osiągnięciem dojrzałości do życia pozałonowego, mające masę ciała niższą niż 2000 g nie są poddawane temu szczepieniu w pierwszej dobie życia. Szczepienie jest wykonywane gdy waga dziecka przekroczy 2 kg. Zakaz szczepienia obejmuje również dzieci obarczone wrodzonym brakiem odporności, u nich decyzję o wykonaniu jakichkolwiek szczepień podejmują lekarze specjaliści w dziedzinie chorób immunologicznych. Technika szczepienia polega na śródskórnym podaniu 0.1 ml szczepionki w lewe ramię noworodka. Przez krótki czas widoczny pozostaje mały bąbelek, po kilku godzinach nie ma zazwyczaj śladu po szczepieniu.
Po upływie 4 – 6 tygodni w miejscu tym pojawia sie grudka, przeobrażająca się z czasem w krostkę ropną. Ranka często otwiera się i sączy się z niej mała ilość wydzieliny, następnie – po pojawieniu sie strupka – rana goi się pozostawiając trwałą blizenkę na ramieniu dziecka. Ani krostki, ani ranki nie przemywa się roztworami dezynfekcyjnymi, należy w miarę możliwości unikać jej moczenia i często wietrzyć. Jeśli zmiana na skórze przedłuża swoje gojenie, zwiększa się jej powierzchnia lub dziecko reaguje bólem na dotyk w jej okolicy należy niezwłocznie skorzystać z pomocy lekarza pediatry.
Szczepienia obowiązkowe noworodków
Już w pierwszej dobie życia dziecka jest ono poddawane w szpitalu obowiązkowemu szczepieniu przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B. Jest to choroba zakaźna, głównie nabywana drogą wszczepienną, kontaktów seksualnych, przez naruszenie ciągłości skóry podczas zabiegów kosmetycznych czy wykonywania tatuaży – poprzez kontakt z zakażoną krwią i innymi wydzielinami. Szczepienie to jest wykonywane w pierwszych 12 godzinach życia noworodka, cały cykl obejmuje trzy szczepienia. Dzieci urodzone przedwcześnie również otrzymują szczepionkę przeciwko WZW B w pierwszej dobie życia, jednak jeśli ich waga urodzeniowa nie przekracza 2 kg – dawka ta jest uznawana za dawkę pilotażową – nie wliczaną do cyklu 3 – dawkowego. Ta grupa dzieci pierwszą dawkę kalendarzową otrzymuje po skończeniu pierwszego miesiąca życia. Szacuje się, że odporność na zakażenie WZW B osiąga około 95% osób objętych pełnym 3 – dawkowym szczepieniem.
Szczepienie przeciwko WZW B wykonuje się w postaci zastrzyku domięśniowego – podanego w lewe udo dziecka. Miesień udowy jest najbezpieczniejszym miejscem podania ze względu na największy rozmiar wśród wszystkich mięśni noworodka. Po szczepieniu nie pozostaje żaden ślad, a bolesność w miejscu wykonania jest niewielka. Podczas wykonywania szczepień mama powinna być obecna przy dziecku i zapoznać się z informacjami udzielanymi przez pielęgniarkę lub lekarza pediatrę.
Rodzice mają pełne prawo decydować o szczepieniach swojego dziecka, jednak ważne jest aby ta decyzja była wynikiem głębokich przemyśleń popartych wynikami badań i faktami medycznymi, a nie efektem medialnej nagonki, histerii czy niepewności.
***
