Mleko modyfikowane i zastępcze.  Dla dzieci które wykazują złą tolerancję niektórych składników mleka, czy to ze względu na schorzenia, braki enzymów trawiennych czy alergie pokarmowe stworzony został cały wachlarz preparatów dopasowanych do ich potrzeb – nazwano je preparatami zastępczymi, to mleko modyfikowane i mleko zastępcze.

Każda mama w trosce o zdrowie dziecka powinna starać się jak najdłużej karmić je piersią w celu zapewnienia mu najlepiej przyswajalnych składników odżywczych a także ochrony immunologicznej młodego organizmu. Mleko krowie nie posiada zdolności wzmacniających nasz układ immunologiczny. Zdążają się jednak sytuacje gdy młoda mama jest zmuszona okresowo bądź na stałe włączyć do diety niemowlęcia mleko modyfikowane. Ma to miejsce np. przy nagłych, nieplanowanych rozłąkach matki z dzieckiem (choroba mamy lub dziecka), przejściowe kłopoty laktacyjne – zbyt mała produkcja mleka, czy też konieczność powrotu do pracy bez możliwości dbania o laktację i karmienie naturalne.

Mleko modyfikowane

Pokarm kobiecy jest najlepszym sposobem odżywiania dla dzieci. Jest jedynym w pełni zgodnym immunologicznie mlekiem dla noworodka i niemowlęcia. Mleko krowie ze względu na odmienny skład białkowo – lipidowy nie jest w stanie zastąpić mleka ludzkiego. Preparaty zastępujące pokarm kobiecy są produkowane na bazie mleka krowiego po eliminacji składników źle tolerowanych przez układ pokarmowy noworodka i noszą nazwę mleka modyfikowanego.

W takich sytuacjach konieczny jest wybór jednej z dostępnych na rynku mieszanek mleka modyfikowanego. Dla dzieci do 6 miesiąca życia są to mleka początkowe oznaczone cyfrą 1, powyżej zaś 6 miesiąca – mieszanki następne z oznaczeniem 2. Zazwyczaj okres prób nie kończy się na jednej mieszance, metodą przeglądową rodzice w porozumieniu z pediatrą dobierają skład mieszanki dostosowany do reakcji przewodu pokarmowego dziecka. Czasem mleko modyfikowane jest zbyt sycące – powodując zatwardzenia u dziecka, innym razem dołącza się reakcja alergiczna czy nietolerancja białek mleka. W okresie przejściowym konieczna jest wzmożona obserwacja samopoczucia dziecka – jego nastroju po karmieniu, dolegliwości bólowych brzuszka; częstości i jakości wypróżnień – czy nie pojawia się zaparcie lub biegunka; ogólnych reakcji organizmu – uczulenie, wysypka, przybieranie na wadze.

Mleko modyfikowane – dawkowanie

Dawkowanie mleka modyfikowanego jest odmienne niż mleka kobiecego. Jest to podyktowane innym składem mieszanki, zwiększoną jej gęstością względem mleka kobiecego jak i inną kalorycznością. Przyjmuje się ogólny przelicznik porcji mleka zależny od wieku dziecka. W pierwszych dobach porcja mleka wynosi 10x (dzień życia – 1) – tj. 10x ( 3 d. ż. – 1)= 20 ml. Wzór ten odnosi sie do dzieci do 10 doby życia, po skończeniu przez dziecko 10 dni stosuje sie przelicznik odniesiony do miesięcy życia dziecka: 100 + (miesiąc x 10) – tj. 100 + 4 m. ż. x10= 140 ml dla dziecka w czwartym miesiącu życia.

Dla dzieci karmionych mieszankami modyfikowanymi zalecane jest przepajanie pomiędzy karmieniami głównymi, celem zarówno kontroli nawodnienia jak i pomocy w trawieniu bogatszego pokarmu sztucznego. Do przepajania można używać zarówno czystej, przegotowanej wody jak i herbatek poprawiających trawienie i pracę przewodu pokarmowego.

Mleko zastępcze

Mleko zastępcze jest preparatem specjalnego zastosowania. Do jego włączenia do diety niemowlęcia konieczna jest konsultacja z lekarzem pediatrą, badanie i ocena nietolerancji lub problemu żywieniowego.  Lekarz zaleca rodzicom preparat zastępczy nie zawierający składnika drażniącego czy zaburzającego rozwój dziecka.

• Nietolerancja mleka krowiego: preparaty pozbawione laktozy, oparte na białku sojowym, wzbogacone witaminami,
• Alergia na białko mleka krowiego: preparaty bezlaktozowe, czasem sojowe, istnieje możliwość uczulenia na soję po pewnym czasie,
• Alergia na białka mleka krowiego i trwała nietolerancja laktozy: mieszanki zastępcze jeszcze dokładniej oczyszczone z laktozy mieszanki zastępcze,
• Przewlekle biegunki, celiakia, cholestaza: mieszanki wzbogacane MCT – łatwo przyswajalnymi tłuszczami otrzymywanymi m. in. z mleka kokosowego,
• Skrajnie mała i mała masa urodzeniowa: mieszanki modyfikowane dla wcześniaków, lub mleko mamy wzbogacane BMF – wzmacniaczem pokarmu kobiecego,
• Przejściowa nietolerancja laktozy, biegunki: mieszanki o obniżonej zawartości laktozy, stosowane okresowo,
• Przewlekła biegunka tłuszczowa: preparaty z łatwo przyswajalnymi łańcuchami tłuszczowymi,
• Galaktozemia – nietolerancja galaktozy: mieszanki pozbawione galaktozy i laktozy, oparte na soi,
• Fenyloketonuria – nietolerancja fenyloalaniny: bogate w tłuszcze i witaminy preparaty hydrolizatów białkowych pozbawionych fenyloalaniny.

Mleko zastępcze są częścią leczenia dzieci z problemami żywieniowymi, wymaga długotrwałego stosowania według zaleceń lekarskich. Ich dawkowanie jest również ściśle kontrolowane i uzupełniane składnikami wyrównującymi niedobory.

***