Poród z nadciśnieniem tętniczym – przekraczającym u ciężarnej 140/90 mm Hg. – może prowadzić do stanu przedrzucawkowego i zagrażać życiu matki i dziecka.
Pomiar ciśnienia tętniczego krwi jest jednym z istotnych badań u kobiet ciężarnych. Powinien być wykonywany na każdej wizycie lekarskiej, aby wcześnie wychwycić wszelkie zaburzenia mogące nieść za sobą poważne konsekwencje nadciśnienia dla matki i dziecka. W fizjologicznej ciąży mamy do czynienia z nieznacznym obniżeniem ciśnienia tętniczego w pierwszej połowie ciąży. W kolejnych zaś tygodniach wzrasta ilość krwi krążącej, zwiększając tym samym ciśnienie w naczyniach tętniczych i żylnych, nasilając tendencję do obrzęków i prowadząc w niektórych przypadkach do rozwoju nadciśnienia ciążowego.
Jeśli pomiary ciśnienia przekraczają granicę 140/90 lekarz powinien podjąć kroki mające na celu wykrycie czy nie są one objawem zatrucia ciążowego. W tym celu zaleca się obserwację pojawiających się obrzęków zarówno kończyn jak i całego ciała, oznaczanie poziomu białka w moczu i surowicy, co jednoznacznie pozwoli określić czy mamy do czynienia z gestozą, która może mieć poważne konsekwencje zarówno dla kobiety ciężarnej jak i jej dziecka.
W wielu przypadkach w porę wychwycone nadciśnienie udaje się skutecznie leczyć lekami obniżającymi ciśnienie, odsuwając zagrożenie dla ciężarnej. Jednak w ok. 8% przypadków nadciśnienie w powiązaniu z białkomoczem i obrzękami prowadzi do ciężkiego powikłania – stanu przedrzucawkowego – gdzie poważnie zagrożone jest życie matki i dziecka. W tej sytuacji często pojawia się konieczność przedwczesnego ukończenia ciąży drogą cięcia cesarskiego, aby zapobiec śmiertelnym zagrożeniom: zaburzeniom krzepnięcia, wylewom do ośrodkowego układu nerwowego, niewydolności wielonarządowej, śmierci dziecka na skutek przedwczesnego odklejenia łożyska.
Nie zawsze matka i dziecko są gotowi na przedwczesne ukończenie ciąży, niekiedy płód jest zagrożony skrajnym wcześniactwem, jednak walka o życie wymaga właściwej diagnostyki i właściwych działań. Często odpowiednia diagnostyka i stała kontrola szpitalna daje możliwość zoptymalizowania warunków dla ukończenia ciąży – wybrania odpowiedniego momentu dla matki i dziecka.
Przy podjęciu decyzji o porodzie z nadciśnieniem drogami natury istotne jest rozpatrzenie wszystkich aspektów zapewnienia bezpieczeństwa matce i dziecku. Stały nadzór nad rodzącą, kontrola parametrów dająca obraz wszelkich zmian, zapewnienie spokoju i intymności dają przesłanki do bezpiecznego zakończenia ciąży, w niektórych przypadkach znieczulenie do porodu daje okresowe obniżenie parametrów ciśnienia do wartości bezpiecznych dla mamy i jej dziecka. Jednak pojawienie się jakichkolwiek zagrożeń przy wywiadzie obciążonym nadciśnieniem zawsze będzie skłaniało położników do podjęcia decyzji o zakończeniu porodu drogą cięcia cesarskiego.
Poród z nadciśnieniem pierwotnym
W sytuacji gdy kobieta ciężarna choruje na nadciśnienie pierwotne – jeszcze sprzed ciąży – rokowania są dużo lepsze i nie niosą za sobą tak ciężkich powikłań jak w nadciśnieniu indukowanym ciążą. W czasie pierwszej wizyty u lekarza położnika należy zgłosić wszystkie obecne choroby, tak aby nasz lekarz mógł ustalić bezpieczne dla matki i dziecka leczenie i zaplanować właściwą opiekę celem zniwelowania powikłań. Nadciśnienie sprzed ciąży może skutkować ograniczeniem wzrostu wewnątrzmacicznego, co również w niektórych sytuacjach może prowadzić do podjęcia decyzji o przedterminowym ukończeniu ciąży.
U części pacjentek z nadciśnieniem pierwotnym może wystąpić zagrożenie stanem przedrzucawkowym. Aby unikać dalszych powikłań konieczna jest stała, rzetelna kontrola lekarska, systematyczne badania laboratoryjne i diagnostyczne, stałe monitorowanie ciśnienia krwi, tryb życia sprzyjający odpoczynkowi i unikaniu stresów oraz odpowiednia dieta ograniczająca spożycie soli i zawierająca niezbędne witaminy i mikroelementy, niskotłuszczowe produkty mleczne, owoce i warzywa. Poród drogami natury w przypadku ustabilizowanego nadciśnienia pierwotnego jest jak najbardziej pożądany, jednak zawsze należy liczyć się z możliwością zmiany sytuacji i zaistnieniem konieczności wykonania cięcia cesarskiego.
***
