Macie wrażenie, że w telewizji dominują reklamy lekarstw i suplementów diety? My też! Policzyliśmy je i rzeczywistość nas zaszokowała – każdego dnia jesteśmy atakowani setkami takich reklam!

Reklamy leków w telewizji  – wstęp

Nie da się nie zauważyć, że w telewizji coraz częściej reklamowane są środki farmakologiczne niemal na wszystkie dolegliwość. Wystarczy włączyć dowolną stację telewizyjną, by się o tym przekonać i oprócz ulubionych programów wpaść w pułapkę zastawioną przez firmy farmaceutyczne – REKLAMY, REKLAMY i jeszcze raz REKLAMY. Co reklamują firmy farmaceutyczne? – wszelkiej maści  lekarstwa, parafarmaceutyki i suplementy diety na chrapanie, suchość w gardle, machanie nogami podczas snu, odwodnienie i nadmiar wody w organizmie. Oczywiście, są także reklamy leków przeciwbólowych, na przeziębienie, katary (mokry, suchy i nieokreślony), nerwowość, stany depresyjne, artretyzm i kolkę wątrobową.  Jako, że takie środki są niepożądane w czasie ciąży i karmienia postanowiliśmy oszacować skalę tego, co na nas oddziałuje każdego dnia z telewizora.

Czy Polacy ćpają leki?

Już nas nie dziwią dane opublikowane na początku ubiegłego roku przez Dziennik Zachodni wskazujące, że zjadamy – a może nawet powinno być  „ćpamy” – leki dostępne bez recepty (oznaczane jako OTC). Samych leków przeciwbólowych łykamy rocznie ponad 2 mld szt. z czego tylko 8% przepisują lekarze. Ten wynik stawia nas na niechlubnej pozycji lidera w Europie.

Trudni się temu dziwić, gdy każdego dnia setki komunikatów mówią nam:

.. o coś Ci dolega! Mamy leki na twoje dolegliwości..
.. spójrz na siebie, masz już X lat, czas zacząć brać..
.. uważasz że jesteś zdrowy.. to dobrze, wzmocnij swój organizm..
.. zabezpiecz się, odkwaś się, jedz witaminy, pij nasze syropy, nasz ekspert Ci radzi..

a marketingowcy prześcigają się w wyszukiwaniu nisz uświadamianie nam kolejnych dolegliwości. Zazwyczaj nie zdajemy sobie sprawy jak bardzo firmy farmaceutyczne „dbają o nasze zdrowie” i nasze portfele. Mówiąc wprost, to co widzimy w telewizji czy prasie jako reklamę, ma na nas zadziałać w aptekach, sklepach, marketach i innych miejscach gdzie łatwo sięgnąć po reklamowane specyfiki. Co gorsza, oddziałuje to także na kobiety w ciąży i te, które już są matkami!

Reklamy leków w telewizji – nasza analiza

• Cel: określić liczbę reklam lekarstw, wyrobów medycznych, medykamentów, parafarmaceutyków i suplementów diety
• Metodologia – obserwacja bezpośrednia
• Czas trwania obserwacji:  12 godzin (9-21) w dniu 14.02.2017.
• Reklama: informacja o produkcie w bloku oznaczonym, jako reklamowy, a także poza nim ze wskazaniem produktu/marki, jako sponsora lub patrona programu.
• Za farmaceutyki uznaliśmy: lekarstwa dostępne bez recepty, wyroby medyczne, środki lecznicze, suplementy diety, preparaty ziołowe, preparaty wspomagające odchudzanie i przemianę materii, witaminy i wszystko pozostałe co nie zostało zdefiniowane w powyższych grupach a w reklamie wykorzystywało wizerunek lekarza i sugerowało pozytywne oddziaływanie na zdrowie – jako środek leczniczy. Wykluczyliśmy pasty do zębów.

Na potrzeby analizy wybraliśmy jeden kanał telewizyjny, który oglądaliśmy bez przerwy przez 12 godzin. Zdecydowaliśmy się na TVN (jako drugi, najpopularniejszy kanał komercyjny w grupie wiekowej 16-49 – wg portalu WirtualneMedia.pl), przy czym mieliśmy świadomość, że w każdym kanale czas trwania bloków reklamowych ustawowo jest ograniczony.  Podobnie uznaliśmy, że ani data, ani pora roku nie mają wpływu na obserwację, bo firmy farmaceutyczne mają swoją ofertę przygotowaną na każdą ewentualność  i porę roku.

Wyznaczony przez nas czas analizy objął pasmo w godzinach 9:21 – w tym czasie kobiety przebywające w domu mają największą sposobność na oglądanie telewizji.  Przy okazji analizy reklam farmaceutyków policzyliśmy ile razy pojawiły się reklamy „junk food” – czyli tzw. jedzenia śmieciowego: słodyczy, napoi gazowanych, przekąsek, fast foodu itd.

(Screen z reklamy Orofar Max)

Ile jest reklam leków w telewizji – wyniki

228

tyle razy wyświetlano reklamy farmaceutyków pomiędzy godzinami 9:00 a 21:00. Najwięcej, bo aż 26 razy, wyświetlane były reklamy pomiędzy godziną 17:00 a 18:00. Niewiele mniej, bo 24 razy, pojawiły się reklam pomiędzy godzinami 16:00 i 17:00. Najrzadziej były wyświetlane reklamy pomiędzy 19:0 a 20:00 – 12 razy.

228 reklam farmaceutyków w czasie 12 godzin  daje średnio 19 reklam na godzinę! Niemal w każdym z bloków reklamowych (z wyłączeniem ostatniego) reklamy lekarstw stanowiły znaczącą większość. Z pośród wszystkich aż 44 reklamy zawierały przekaz oparty o zdrowie dziecka – były to głównie środki wzmacniające i przeciwgorączkowe, najczęściej z udziałem dzieci. Zakładamy, że podobny wynik odnotowalibyśmy w każdej wiodącej stacji i napotkalibyśmy reklamy farmaceutyków najmniej kilkanaście razy na godzinę.

Reklamy śmieciowego jedzenia

W czasie obserwacji, w blokach reklamowych, pojawiło się 39 reklam jedzenia uznawanego jako śmieciowe, przy czym warto zauważyć, że reklamy te były „równoważone” przez reklamy elementów diety uznawanych za „naturalne i zdrowe” – jogurty i inne mleko pochodne, soki naturalne itp. Czy to dużo, czy mało, oceńcie same.

Reklamy leków w telewizji – podsumowanie

Oglądając telewizję wystawiamy się na oddziaływanie reklamodawców – czy tego chcemy czy nie. Musimy pamiętać, że wszelkie suplementy diety, lekarstwa nie zawsze będą remedium na nasze dolegliwości, a w czasie ciąży ich stosowanie powinno odbywać się ściśle pod kontrolą lekarza. Można zaryzykować stwierdzenie, że marketerzy bawią się w naszych lekarzy i od diagnozy po kurację lekową prowadzą nas za rękę ku lepszemu zdrowiu..  Włączając telewizor warto pamiętać, że  zdrowie mamy tylko jedno, nie zawsze trzeba sięgać po medykamenty czy suplementy diety, a raczej zmienić tryb życia, czy nawyki żywieniowe – zdrowiej i taniej.

Na zakończenie – skutki uboczne

Przez kilka pierwszych godzin nie odczuwaliśmy skutków długiej ekspozycji na oddziaływanie telewizora. Pierwsze skutki uboczne pojawiły się około godziny 17 – objawiały się sennością, rozdrażnieniem, bólem głowy i mięśni grzbietu (pozycja siedząca i leżąca – mało ruchu). Zintensyfikowały się około godziny 19 – poddenerwowanie zmieniło się w nerwowość by pod koniec obserwacji przejść w obojętność i wyczekiwanie końca testu.

red.